ملایر؛ پایتخت مبل و منبت کشور

اینجا پایتخت مبل و منبت ایران است، شهری که تولید کننده مبل و صادرکننده آن به اقصی نقاط کشور و عراق و سوریه است. نام ملایر از دیرباز به واسطه قدمت و پیشینه غنی فعالان هنری در تاریخ منبت‌کاری ایران ثبت و ضبط شده و همین سال گذشته بود که از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ملایر به عنوان پایتخت مبل و منبت ایران زمین نامگذاری شد و اکنون هنر هنرمندان این خطه در انتظار تصاحب بازارهای جهانی است.

واحدهای طراحی و منبت کاری، واحدهای تولید کننده مبلمان خام و واحدهای تولید کننده مبلمان نهایی بیشترین سهم از کارگاه‌های تولیدی مبل و منبت شهرستان ملایر را دارند و فعالیت‌های رنگ‌کاری و رویه‌کوبی در تعداد کمی از کارگاه‌های تولیدی انجام می‌شود. محصولات تولیدی در این واحدها به سه دسته اصلی مبلمان استیل، مبلمان راحتی و دکوراسیون تقسیم می‌شود که حدود 85 درصد این کارگاه‌ها به تولید مبلمان استیل می‌پردازند.

نحوه مالکیت و مدیریت اکثر واحدها و کارگاه‌های تولید مبل شهرستان خصوصی و شخصی بوده و تعداد کمی از کارگاه‌ها دارای شخصیت حقوقی، تعاونی و سهامی هستند، کارگاه‌های مستقر در مناطق روستایی در هشت روستا پراکنده‌اند که در حال حاضر بیشتر آنها در روستای دهنوی آورزمان قرار دارد.

ساماندهی نوین صنعت مبلمان ملایر با هدف تبدیل این شهرستان به قطب صادرات مبل و منبت به سرتاسر کشور از سال 1380 به همت نمایندگان وقت آن زمان آغاز شد و در نهایت با پیگیری مستمر و مجدانه نمایندگان ملایر در مجلس شورای اسلامی، استاندار همدان و فرماندار ملایر در سال 96 به واقعیت تبدیل و در یک رقابت ملی، ملایر به عنوان شهر ملی منبت کشور انتخاب شد.

تبلیغات انجام شده در رسانه ملی طی سال گذشته، در کمتر از 6 ماه به یکباره در صنعت در حال رکود مبلمان، شگفتی اقتصادی خلق کرد و نه تنها کام مردم ملایر شیرین شد بلکه بر اقتصاد و صنعت گردشگری تأثیر بی‌بدیلی داشت. این دستاورد ارزشمند ثابت کرد ملایر دیگر نمی‌خواهد شهر فراموش شده استان باشد بلکه می‌تواند با مدیریت علمی و ساماندهی صنعت مبلمان با رویکرد صادرات به کشورهای خارجی و توسعه گردشگری، به قوی‌ترین قدرت اقتصادی کشور تبدیل شود.

منبت کاری میراث فرهنگی ملایر

نایب رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی به خبرنگار ایسنا گفت: در دیدار اخیر با معاون رئیس جمهور، ثبت جهانی منبت ملایر در دستور کار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت. محمد کاظمی افزود: این دیدار با حضور علی‌اصغر مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برگزار شد و در این جلسه موضوعات مرتبط با صنایع دستی و میراث فرهنگی ملایر و ظرفیت‌ها و مزیت‌های گردشگری شهرستان مورد بررسی قرار گرفت و تصمیمات لازم برای ارتقاء سطح حمایت‌های سازمان میراث فرهنگی از این حوزه‌ها اتخاذ شد.

وی ادامه داد: در این جلسه لزوم ثبت جهانی منبت ملایر پس از ثبت ملی آن ضروری عنوان شد که با موافقت مونسان این طرح در دستور کار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار گرفت. کاظمی خاطرنشان کرد: در این نشست مقرر شد طرح برگزاری دومین جشنواره ملی مبل و منبت در ملایر توسط این سازمان بررسی و در دستور کار قرار گیرد همچنین آموزش فعالان و شاغلان حوزه مبل و منبت ملایر توسط سازمان میراث فرهنگی از دیگر تصمیماتی بود که در این جلسه اتخاذ شد. وی ابراز امیدواری کرد: با تحقق طرح‌های پیشنهادی و سایر برنامه‌های حوزه گردشگری و صنایع دستی، بستر رونق اقتصادی مضاعف و ایجاد اشتغال پایدار، متکی بر ظرفیت‌های بومی منطقه ملایر بیش از پیش فراهم شود.

بیش از 4000 کارگاه صنایع دستی در ملایر

فرماندار ویژه ملایر و معاون استاندار همدان بیان می کند : یکی از ظرفیت‌های مهم شهرستان ملایر، صنایع دستی با محوریت ساخت مبل و منبت کاری است و طبق آمارهای موجود بیش از 4000 کارگاه صنایع دستی در شهرستان وجود دارد که پتانسیل خوبی برای ایجاد اشتغال و تولید در ملایر فراهم کرده است.

"حسن خیریان‌پور"، معتقد است: هنر منبت‌کاری در ساخت مبل، ظرفیتی است که جایگاه ویژه‌ای را به این صنعت در ملایر داده است و همین امر موجب منحصر به فرد بودن مبل‌های ساخت ملایر و برخورداری از ارزش هنری و اقتصاد ویژه در سطح کشور شده است.

مشتری مداری; از ملزومات توسعه برند مبل و منبت ملایر

معاون سیاسی، اجتماعی فرماندار ملایر نیز به خبرنگار ایسنا گفت: حفظ و ارتقاء کیفیت محصولات و برند منبت ملایر یکی از دغدغه‌های اصلی و بنیادین مردم و مسئولان شهرستان است که از بدو ثبت ملایر به عنوان شهر ملی منبت در دستور کار قرار گرفت. سعید کتابی با تأکید بر اینکه ایجاد اعتماد و حفظ اعتبار یک مجموعه نزد جامعه هدف و مشتریان از دیگر ملزومات توسعه یک برند و محصول در بازار است، مشتری‌مداری و عمل به تعهدات را یکی دیگر از دغدغه‌ها و مسائل این حوزه عنوان کرد.

وی اظهار کرد: ساماندهی فعالان منبت در حوزه‌های تولیدکنندگان، فروشندگان و صادرکنندگان در قالب اتاق بازرگانی و دیگر تشکل‌ها، یک ابزار نظارتی توانمند، مورد وثوق و مورد اعتماد در پیشبرد این امور و بروز و ظهور محصولات و تولیدات ما در سطوح ملی و فراملی است. وی با بیان اینکه شهرستان ملایر 6 مجتمع خدماتی، رفاهی فعال و 2 مجتمع با پیشرفت 90 درصد دارد، یادآور شد: ملایر، شهرستان فرهنگی استان است و تاریخ غنی دارد به همین جهت مورد بازدید زیاد گردشگران قرار می‌گیرد.

وجود دو شهرک اختصاصی مبل و منبت در ملایر

در حال حاضر علاوه بر کارگاه‌های انفرادی مبل‌سازی و منبت‌کاری موجود در سطح شهر ملایر و شهرهای ازندریان، جوکار، سامن و زنگنه و نیز در اغلب روستاهای شهرستان، دو شهرک اختصاصی مبل و منبت نیز در این شهرستان وجود دارد. متاسفانه با وجود ظریفت بسیار بالای مبل سازی و منبت کاری در شهرستان ملایر، عمده مبل‌های ساخته شده این شهرستان به صورت خام به تهران منتقل شده و پس از روکش به نام مبل تهران به خریداران عرضه می‌شود.

شهرک حاجی آباد ملایر; یافت آبادی دیگر : شهرک مبل و منبت حاجی‌آباد که دولتی بوده تنها به این صنعت اختصاص دارد و مشغول فعالیت است و شهرک دیگری نیز در جوار روستای دهنو آورزمان توسط بخش خصوصی و با عنوان شرکت چوب کار زاگرس در حال احداث است.

نماینده مردم ملایر درباره این شهرک می گوید : مبل و منبت ملایر علاوه بر اینکه مزیت منطقه‌ای و ملی است، زمینه‌ای برای رقابت در بازارهای جهانی است. وی اتکا به ظرفیت‌ها و داشته‌های منطقه‌ای شهرستان را از عوامل مهم در ایجاد اشتغال برشمرد و افزود: شهرک حاجی‌آباد، نخستین خوشه مبل و منبت کشور است که باید امکانات و ظرفیت‌های این شهرک در راستای توسعه و رونق مبل و منبت ملایر به‌کار گرفته شود. کاظمی با بیان اینکه رونق بازار مبل و منبت پشتوانه‌ای محکم برای ایجاد اشتغال پایدار است که باید از تمامی ظرفیت‌های شهرستان در این راستا استفاده کنیم، گفت: امکانات و ملزومات شهرستان متناسب با نام شهر ملی منبت نیست.

وی با اشاره به اینکه کسب این عنوان حق مسلم ملایر بود که اگر بخواهیم به نامگذاری یک خیابان، بلوار و ایجاد یک بازار اکتفا کنیم، به طور قطع رقبا از ما جلوتر می‌زنند، تصریح کرد: انجمن و تعاونی مبل و منبت ملایر و هیئت‌مدیره بازار مبل باید گام‌های محکم‌تری در راستای توسعه و رونق این صنعت بردارند. نماینده مردم ملایر در خانه ملت با بیان اینکه با وجود واگذاری زمین برای ایجاد نمایشگاه در شهرک حاجی‌آباد، هنوز از ساخت‌وساز خبری نیست، افزود: به علت ضمانت‌های سنگین بانکی متقاضیان این شهرک نمایشگاهی قادر به دریافت تسهیلات و آغاز عملیات ساخت‌وساز نیستند.

وی با تأکید بر اینکه مصمم هستیم نمایشگاه مبل و منبت ملایر راه‌اندازی شود، اظهار کرد: در همین راستا در نشستی با مدیرعامل صندوق کارآفرینی امید کشور، مقرر شد صندوق قراردادهای خرید زمین در شهرک صنعتی مبل و منبت را به عنوان ضمانت اولیه ارائه تسهیلات ساخت‌وساز به متقاضیان قبول کند.

ریشه منبت در ایران به ملایر برمی‌گردد

یکی از منبت‌کاران نمونه ملایری نیز در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایسنا- منطقه همدان اعلام کرد: ریشه منبت در ایران به شهرستان ملایر بر می‌گردد و با وجود اینکه بسیاری از مردم تویسرکان نیز نجار بوده و به مرور زمان به منبت کاری گرایش پیدا کرده و پیشرفت‌هایی در این زمینه داشتند، توانایی رقابت با ملایر را ندارند.

"رضا زهره‌وند"، ادامه داد: منبت‌کاران تویسرکان هنوز هم نمونه کارهای خود را از ملایر می‌برند، در حالی که در ملایر هر استاد نجار و منبت کاری صاحب سبک و هنر بوده و به جرات می‌توان گفت که توان رقابت در دنیا را دارند.

فعالیت 8400 منبت کار در ملایر

وی تولید مبل و منبت را یکی از ارکان اصلی اشتغال در ملایر دانست و تصریح کرد: هم اکنون هشت هزار و 400 منبت کار در ملایر به طور مستقیم مشغول به کار هستند و با توجه به فعالیت زیرمجموعه‌هایی نظیر رنگ کار، نجار، ماشین کار و پارچه‌کوب که در خارج از کارگاه‌های تولیدی فعالیت می‌کنند، هر کارگاه برای حدود 15 نفر اشتغالزایی می‌کند.

کارآفرین برتر استان در سال 90 خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذاری در صنعت مبل و منبت نتایج بسیار خوبی به همراه دارد که با حمایت‌های دولت و ارایه تسهیلات، می‌توان شهرک صنعتی مبلمان ملایر را به یک قطب اقتصادی و درآمدزا برای شهرستان تبدیل کرد.

وی تاکید کرد: شهرک مبل و منبت حاجی آباد در غرب کشور بی‌نظیر است و از نظر زیبایی، طراحی، پیشرفت و از همه مهمتر اختصاصی بودن در آینده حرف‌های زیادی برای گفتن خواهد داشت.

زهره‌وند بالا بردن کیفیت و به کار بردن خلاقیت فردی را رمز موفقیت خود در منبت کاری خواند و افزود: متاسفانه کپی برداری در بازار مبل و منبت موجب جلوگیری از خلاقیت‌های منبت‌کاران شده است، در حالی که تفکر و خلاقیت‌های فردی در تنوع رنگ و پارچه مبل و به روز کردن منبت موجب توفیق بیشتر در این حرفه می‌شود.

وی همکاری و تعامل بین منبت‌کاران حرفه‌ای ملایر، تلاش برای افزایش کیفیت و کار بر روی استیل را باعث ایجاد رقابت و پیشرفت این افراد و نیز مطرح شدن در ایران و جهان عنوان کرد.

منبت کار نمونه ملایری با تاکید بر لزوم توجه به سه فاکتور اساسی چوب، نجاری و منبت کاری در این حرفه، افزود: چوب باید دارای کیفیت عالی و استحکامی خوب باشد، نجاران باید توانایی برش‌های دقیق و ظریف را داشته و منبت کاران نیز باید ظرافت در کار را مدنظر داشته و بر روی طرح‌هایی به روز و متناسب با سلیقه بازار و نیاز مشتری کار کنند.

وی درباره بهترین چوب‌های مورد استفاده در منبت کاری گفت: چوب درختان راش، گردو و ممرس که از اطراف ملایر و شهرهای شمالی کشور تهیه می‌شود، برای منبت کاری و ساخت مبل مناسب بوده که در صورت خشک و سالم بودن، باعث افزایش عمر مبل می‌شود. زهره‌وند اضافه کرد: وجود گره، پوسیدگی یا ترک در چوب و نیز خشک نشدن کامل آن به مرور زمان خود را نشان داده و موجب از بین رفتن مبل می‌شود.

وی به روز نبودن رنگ کاری و پارچه کوبی را از جمله مشکلات صنعت مبل عنوان و اظهار کرد: تنوع رنگ در پارچه‌ها و رنگ‌آمیزی مطابق با سلیقه بازار افزایش تولید را به دنبال دارد و این در حالیست که بیشتر رنگ‌کاران و پارچه‌کوب کاران ملایر به صورت سنتی کار می‌کنند. این منبت کار یادآور شد: در حال حاضر کیفیت پارچه‌های ایرانی با پارچه‌های خارجی برابری می‌کند و به همین دلیل بهتر است پارچه‌کوبان از پارچه‌های ساخت داخل برای کارهای خود استفاده کنند. وی جوانان ملایری را دارای پتانسیل بالایی دانست و افزود: برای پیشرفت بیشتر در کار خود به دنبال منبت‌کارانی هستیم که برای این هنر ارزش قائل بوده و دارای خلاقیت زیادی باشند.

به گزارش ایسنا، ایجاد صنایع تکمیلی مبل و منبت از قبیل رنگ کاری و رویه‌کوبی یکی از اساسی‌ترین نیازهای این صنعت مبل و منبت در شهرستان است تا محصولات ملایر به صورت کامل شده و با نام این شهرستان به کشور عرضه شود و به نوعی معرف توانایی و قابلیت هنرمندان شهرستان و استان همدان باشد که به طور قطع این امر در برندسازی این صنعت و هنر نقش بسزایی ایفا خواهد کرد. افزون بر این، ایجاد نمایشگاه دائمی مبل و منبت نیز می‌تواند گامی مثبت در ارایه هر چه بهتر این آثار هنری به مردم سایر شهرها و مسافرانی که از این استان عبور می‌کنند، باشد.